Page 10 - TAB Arıcılık Dergisi / 5
P. 10
TAB ARICILIK DERGİSİ / 5
b. Arı ürünleri: Bal arıları çalışkanlıkları ve mumyalanmasında, Yunanlılar ise aromatik
ekip olarak çalışmalarıyla insanoğlu için örnek ve bitkilerle birlikte propolisi parfüm olarak
hayati değere sahip canlılardır. Başta bal olmak kullanmıştır. Hipokrat ise propolisi yara ve mide
üzere propolis, polen, arı ekmeği, arı sütü, apilarnil, ülserlerinin tedavisinde kullanmıştır. I. Yüzyılda
apiair, bal mumu ve arı zehiri gibi pek çok arı ürünü Cornelius Celsus propolisin kanlı irin, apse ve açık
insanın beslenmesi ve sağlığına ciddi anlamda yaraların tedavisinde ilaç olarak kullanılabileceğini
katkıda bulunur. Bu bölümde arı ürünlerinden yazılı olarak bildirmiştir.
immünostimülan etkisi olanlarla ilgili bilgi
Propolisin kimyasal yapısını oluşturan pek
verilecektir.
çok biyo-aktif madde bulunmaktadır. Bunlar,
Propolis fenolik bileşikler (flavanoidler ve fenolik asitler) ve
Propolis (bee glue), bal arıları tarafından esterleri, alkoller, aldehitler, ketonlar, terpenler,
başlıca kavak, kayın, atkestanesi, huş ve kozalaklı kumarinler, stereoidler, aminoasitler, Mg, Ca, I, K,
ağaçların tomurcukları ve çatlaklarından veya diğer Na, Cu, Zn, Mn ve Fe gibi elementler, B1, B2, B6, C
bazı bitkilerden toplanan reçinemsi maddelerin bal ve E vitaminleri ile çok sayıda yağ asidi ve
mumu ve kendi enzimleriyle (β-glycosidase) enzimlerdir. Propolis içindeki biyo-aktif maddeler,
birleştirerek oluşturdukları bir arı ürünüdür. Değişik miktarlarına bağlı olarak antibakteriyal,
renk ve hava sıcaklığına bağlı olarak farklı antioksidan, antiviral, antifungal, antiinflamatuar,
kıvamlarda olabilir. antikanser, immünostimülan ve antiülser gibi pek
Coğrafi koşul, mevsim, yükseklik ve iklim çok hastalığı önleyici ve tedaviye yardımcı etkilere
gibi faktörler propolisin kimyasal yapısında sahiptir. Bu etkilerin büyük çoğunluğu propolis
değişikliklere neden olur. Kısmen değişiklik içindeki fenolik bileşiklerden olan flavanoidler ve
içermekle birlikte, genel olarak propolis %45-50 fenolik asitlerden kaynaklanmaktadır. Bireysel
reçine, %30 mum, %10 esansiyel ve aromatik olarak bu etkili flavanoid ve fenolik asitler
yağlar, %5 polen ve %5 diğer organik maddelerden galangin, kuersetin, metil kuersetin, rutin,
oluşmaktadır. Propolis başlıca kovanın bakteri, kaempferol, mirisetin, naringin, naringenin,
mantar ve virüs gibi patojenlere karşı korur; pinosembrin, hesperidin, apigenin, genkvanin,
kovandaki çatlak ve yarıkların kapatılarak kovanın krisin, luteolin, epigallokateşin gallat, kumarik asit,
nem ve ısısının ayarlanmasına yardımcı olur. kafeik asit, kafeik asit fenetil ester (CAPE), ferulik
Kovandan atılamayacak büyüklükte olan yabancı asit, gallik asit, kalkon ve artepillin C gibi fenolik
canlıların (fare ve benzeri öldürülen canlıların) bileşiklerdir. Propoliste bulunan, bağışıklık
mumyalanarak kokuşmasının engeller. sistemini uyaran ve antiviral etkiye sahip başlıca
fenolik bileşikler galangin, apigenin, naringenin,
Propolis Mısırlılar, Persler ve Romalılar [Tarih]
kuarsetin, kaemferol, kafeik asit, kafeik asit fenetil
tarafından da kullanılmıştır. Mısırlılar ölülerinin
ester, pinosembrin, sinnamik asit, p-kumarik asit,
8