Page 5 - TAB Arıcılık Dergisi / 5
P. 5
TAB ARICILIK DERGİSİ / 5
uyumunu bozan, acı veren hatta ölüme götürebilen
stres, baş edilebildiğinde ise aksine canlıyı daha
BAL ARILARININ ÇEVRESEL STRESLERE
verimli kılabilen bir durumdur. Bu bilgiden yola
KARŞI SAVUNMA BİLGELİĞİ
çıkarak bazı araştırıcılar stresin aslında kötü bir
Prof. Dr. Nazmiye Güneş durum olmadığını, stresten kaçınmanın mümkün
Bursa Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi olmadığını hatta stresin motivasyon, değişim ve
gelişim için şart olduğunu bildirmişlerdir.
On yedinci yüzyıl civarında tanımlanmaya Bir gezegende yaşamakta olan türlerin
başlanan stres durumu, günümüzde neredeyse her %75’inden fazlasının, kısa bir zaman dilimi
canlı grubu için sorun oluşturmaktadır. Stres terim içerisinde soylarının tükenmesi olarak ifade edilen
olarak organizmanın sağlığına veya yaşamına yok oluşla, dünya üzerinde yaşamış olan türler
tehlike ve tehdit olarak algılanabilecek çevresel toplamda 5 kez karşıya kalmışlardır. Araştırmacılar
uyarılara karşı verilen cevap olarak tanımlanabilir. dünyanın, günümüz itibariyle altıncı yok oluş
Buna benzer başka bir tanımlamada ise canlıların sürecinde olduğunu bildirmektedirler. Bu süreç,
performansını azaltan onların kontrol aslında Buz Çağı’nın son dönemindeki iklim
mekanizmalarına ağır iş yükleyen, çevre şartlarına değişikliği nedeniyle başlamıştır ve günümüzde
verilen yanıt olduğu belirtilmektedir. Fiziksel, artan insan popülasyonunun (belirli bir bölgede
duygusal, zihinsel ve sosyal olmak üzere farklı yaşayan aynı türe ait bireyler topluluğudur) çevre
başlıklar altında toplanan stres belirtileri, canlılar üzerindeki etkisi ile devam etmektedir. Sürecin bu
arasında az çok değişiklik göstermekle birlikte, stres ölçüde hızlı ilerlemesindeki insan kaynaklı önemli
karşısında zorlanıldığı ve bu yeni duruma tepki sebeplerden birisi de küresel iklim değişiklikleridir.
göstererek uyum sağlanmaya çalışıldığı açıktır. Bu Önümüzdeki yıllarda fosil yakıt kullanımının
durum ise stres cevabı olarak nitelendirilmektedir. azaltılarak yenilenebilir enerjiye ağırlık verilmesi ve
Organizmanın strese tepkisi Hans Selye’nin sera gazları salınımının düşürülmesi gibi önlemler
belirttiği gibi alarm, uyum ya da direnme ve alınamadığı durumlarda, gelişmekte olan ülkelerin
tükenme olmak üzere aşamalardan geçmektedir. Bu bu süreçten daha fazla etkileneceği
süreçler içerisinde stres organizmada deriden, düşünülmektedir. Küresel ısınma sebebiyle tarım
endokrin sisteme mide-bağırsak sistemden alanlarının azalması ve iklim kuşaklarının
bağışıklık sisteme kadar birçok sistem üzerinde değişmesi, birçok sorun yanında, bu ülkelerin tarım
etkili olmaktadır. ve hayvancılık faaliyetlerini de olumsuz yönde
etkileyecektir. Dünya nüfusunun, bitkisel ve
Yapılan çeşitli tanımlar incelendiğinde
hayvansal besin ihtiyacının karşılanması da aynı
çoğunlukla stresin olumsuz ve zararlı bir anlamda [Tarih]
ölçüde zorlaşacaktır. Tüm bu olumsuzluklardan,
ele alındığı görülmektedir. Canlıyı zora sokan,
insanlara önemli besin maddeleri sağlayan arılarda
3
