Page 9 - TAB Arıcılık Dergisi - Sayı 2

üretiminde, ilkbaharda ise sert çekirdekli mey- Tarım ilaçlarının alınma yolları,
ve ağaçlarının çiçeklenme döneminde nektar ve zehirlenme tipleri ve belirtileri
polen toplarken de bal arıları pestisitlere maruz Tarım ilaçları, genellikle bitkilere sprey,
kalır ve zehirlenirler. Yine belediyelerin sivrisi- toprağa püskürtme şeklinde uygulanmakta, ay-
nek mücadelesi, karayolu kenarındaki bitkilerin rıca tohum koruyucu olarak da yaygın bir şekil-
pestisitlerle yok edilmesi o bölgede bulunan arı- de kullanılmaktadır. Tarım ilaçlarının doğrudan
ları zehirleyebilmektedir. Pestisitlerin arıların su uygulanması sırasında veya nektar, polen ve bit-
kaynaklarına, nektar dışındaki bitki salgı ve sıvı- ki salgılarına bulaşan aktif tarım ilaçları kalıntısı
larına ulaşması da zehirlenmelere neden olabil- ile arılar zehirlenebilmektedir.
mektedir. Arı hastalıkları tedavisinde kullanılan Tarım ilaçları arılar tarafından temas,
ilaçlar, kullanım kılavuzunda belirtildiği gibi de- solunum ve ağız yoluyla (nektar ve polen top-
ğil de yüksek dozda verildiğinde veya yine farklı lanması ve tüketimi sırasında) vücuda alınır ve
ilaçların karışımları bilinçsiz ve kontrolsüzce ha- zehirlenmeye neden olur. Pestisitler, tarlacı arı-
zırlanıp kullanıldığında arılarda zehirlenmelere larda pestisitin zehirlilik derecesine bağlı olarak
neden olabilmektedir. dışarıda ve kovan önünde ani ölümler şeklinde
Dönem olarak pestisitlerle arıların zehirlen- akut zehirlenmelere neden olur. Daha az tok-
mesi özetlediğinde; sik olan pestisitlerin arıların vücutlarında biriki-
• Bazı tohumların ekim dönemi (Çukurova, mi ve getirdikleri pestisitlerle bulaşık nektar ve
Fransa, İtalya ve Almanya’da olduğu gibi mısır polenlerle beslenmeleri sonucunda kronik ze-
ekim dönemi) (Şekil 2), hirlenmelere (daha küçük miktarlarda pestisitin
• Ayçiçeği çiçeklenme dönemi (tohumlarda 10 gün ve üzerinde alımında kovan içindeki ve
kullanılan neonikotinodler nektara geçebilmekte) dışındaki tüm arılarda görülebilen, koloniyi zayıf
(Şekil 3),
• Pamuk nektar dönemi (beyaz sinek ve ye- düşüren veya yavaş yavaş öldüren zehirlenme-
şil kurt gibi zararlılara karşı nektar döneminde kul- lerdir) neden olur. Akut zehirlenmelerde etkile-
lanılan tarım ilaçları nedeniyle), nen ve ölen arılar genellikle tarlacı arılardır.
• Erik, kayısı, kiraz, nektarin ve şeftali gibi Pestisit gurubu ve etkili maddeye bağlı
sert çekirdekli meyvelerin çiçeklenme dönemi (Şe- olarak bazı farklılıklar bulunmakla birlikte genel
kil 4), olarak saatler veya gün içinde, kovanların önün-
• Belediyelerin ve karayollarının çevre ilaçla- de fazla miktarda ölmüş veya ölmek üzere olan
ma dönemleri, arı bulunması (Şekil 2), arılarda davranış bozuk-
• Arı hastalıkları tedavi dönemleri (yüksek luğu ve anormal hareketler, denge kaybı, kont-
dozda ve yanlış olarak ilaçların kullanılması ile) gibi rolsüz hareketler, düşme, kovan girişini bulma-
dönemler şeklinde verilebilir.
ya çalışma, bulmakta zorlanma, sersemlik, felce
neden olur, genellikle dışarı çıkmış dil ve ölüm
görülür.

Şekil 2. Çukurova’da mısır ekimi sonrası pestisitlerle görülen arı Şekil 3. Trakya’da ayçiçeği nektar döneminde ölümleri.
zehirlenmiş arılar. (Orijinal fotoğraf) (Orijinal fotoğraf)

www.tab.org.tr 07