Page 15 - TAB Arıcılık Dergisi - 4

dört dönemden oluşur. Yumurtalar çiftleşmiş er- yapmaya çalışırlar. Kovana girmeyi başaranlar
gin dişiler tarafından kovanlardaki yarık ve çat- yumurtalarını arıların ulaşamayacağı petek dip-
laklara arıların ulaşamayacakları yerlere kümeler lerine, yarık ve çatlaklara paketler (kümeler) ha-
halinde bırakılır ve her kümedeki yumurta sayısı linde bırakırlar. Girmeye çalıştıkları kolonin güçlü
50-150 arasında değişebilmektedir. Yumurtalar olması nedeniyle kovana giremeyen dişiler yu-
pembe, krem ve beyazımtırak renkte olup, 0.45 murtalarını kovan dışarısında ağaç (ahşap) par-
mm uzunluğunda, 0.40 mm çapında ve ağırlığı çalarında bulunan yarık ve çatlaklara bırakırlar.
0.028 mg kadar olup çok küçük oldukları için çıp- Bir dişi ortalama 300 ila 1000 arasında yumurta
lak gözle görmek oldukça zordur. Yumurta sü- bırakabilir. Yumurtlama sonucu görevlerini yeri-
resi ortamın sıcaklık ve nemine bağlı olup, orta- ne getiren ergin kelebekler beslenme özelliği ol-
lama 8-17 gün arasında değişmekle birlikte ideal madığından peteklere zarar vermezler ve ölmeyi
o
o
sıcaklıklarda(24 C) 5-8 gün, 10-16 C arasındaki beklerler.
o
sıcaklıklarda 35 gün kadar olmakta ve 9 C’nin
altındaki sıcaklıklarda ise gelişme durmaktadır. Mücadele Yöntemleri
Yumurtanın açılması ile oluşan larvalar krem ren- Bal mumu güvesine karşı fiziksel, kim-
ginde olup hızlı bir şekilde hareket ederek bes- yasal, biyolojik ve kültürel mücadele yöntemleri
lenmek ve beslenme tünelleri oluşturmak için kullanılmaktadır. Her dört yönteminde değişik
petek ararlar. Larval gelişim süresi sıcaklık, nem avantaj ve dezavantajları vardır. Bal mumu güve-
ve besin kaynağına bağlıdır. Bu süre sıcaklık ve si arıların yaşam ortamlarına çok iyi uyum sağ-
besin durumuna göre 33 ile 55 gün arasında de- ladığında hangi yöntem uygulanırsa uygulansın
ğişir ve ortalama 40 gündür. Gelişimini 8 evrede paraziti tamamen yok etmenin mümkün olma-
tamamlayan larvalar için en uygun sıcaklık 29- yacağı, ekonomik zarar eşiğinin altında tutmanın
o
o
35 C olup 15 C’ nin altındaki sıcaklıklarda gelişme başarı sayılacağı bildirilmektedir.
durur. Gelişimini tamamlamış larvalar 28 mm’ye
kadar ulaşabilir ve beslenmeden kesilirler. Olgun Fiziksel Mücadele
larvalar uygun koşullarda son larval dönemin Bu mücadele yöntemi ergin dişilerin de-
başlangıcından itibaren 5. veya 6. günde sert tüy- ğişik yöntemlerle yakalanıp öldürülmesi ve sıcak
lü ipekten yapılmış kozalarını örmeye başlarlar ve veya soğuktan yararlanarak yapılan mücadele
kozalar tamamlandıktan bir gün sonra prepupa yöntemleri olup arıların bulundukları koloni or-
ve daha sonrada pupa haline geçerler. tamında bu uygulamaları yapmak pek mümkün
Pupa dönemi şartlara göre 8 ila 62 (1-9 değildir. Ancak depo edilerek korunan petekler-
hafta) gün arasında değişebilmekle birlikte bu de veya diğer amaçlarla kullanılacak bal mumla-
süre normal şartlarda 8-14 gün arasında değişir. rının korunmasında tercih edilebilecek bir yön-
Bu dönem bir başkalaşım (metamorfoz) dönemi temdir. Her iki metotta da sıcaklık veya soğukluk
olup bu dönemde beslenme olmaz ve peteklere derecesi ile zaman birbirine bağımlıdır. Sıcaklık
zarar verme söz konusu değildir. Dişileri erkek- arttıkça veya soğukluk düştükçe uygulama süre-
lerden daha büyük olan ergin kelebekler açık si azalır tersi durumda ise artar. Soğutma uygun
kahverengi- gri renkte olup şartlara bağlı olarak ve ucuz bir metot olup imkânlara sahip olunması
o
dişiler 1 ila 3 hafta, erkekler 2 -4 hafta arasında durumunda rahat ve güvenle kullanılabilir. -15 C’
o
o
bir ömre sahiptir. Ergin hale gelen kelebeklerin de 2 saat, -12 C’ de 3 saat ve -7 C’de 4.5 saat
kanatları gelişir ve çiftleşmek üzere akşam karan- tutulan peteklerde yumurtadan ergine kadar tüm
lığında ağaç ya da çalılıkları tercih ettikleri ve 24 evrelerdeki bal mumu güvesi ölmektedir. Sıcaklık
saat içerisinde çiftleştikleri bildirilmektedir. Ergin uygulaması pratik ve ucuz olmakla birlikte arıların
dişiler şartlara bağlı olarak pupa döneminin bit- bulunduğu ortamlarda ve ballı peteklere uygula-
mesinden 4-10 gün sonra yumurtlamaya başlar- ma imkânının olmaması uygulamayı sınırlandıran
lar. Ergin kelebekler genellikle geceleri aktif olup bir durumdur. Zararlıyı öldürmek için gerekli olan
o
ağız parçaları köreldiğinden beslenmezler. Başa- (45 C’nin üzeri) yüksek sıcaklıklarda hem arılar
rıyla çiftleşen dişiler kovanlara girmek için fırsat zarar görür hem de bal mumumun eriyeceği ve
kollarlar ve bunu genellikle akşam karanlığında petek gözlerinin deforme olacağından petekler

www.tab.org.tr 13