Page 10 - TAB Arıcılık Dergisi - 3

ISLAH PROJESİ sürdürülebilir damızlık merkezlerinin oluşması için
Ülkemiz Dünya Arı Genetik çeşitliliğinin yoğun çaba sarf etmektedir.
%22-23 ev sahipliği yapmasına rağmen göçer arıcı- Beş bölgede kurulan ıslah istasyonlarının
lık, yurtdışından ana arı girişi, ana arı üretim ve sa- devreye girmesi ülkemizdeki damızlık ana arı ihtiya-
tışların bölgesel olmayışı, bir bölgede üretilen ana cının karşılanmasına büyük fayda sağlayacaktır. Böl-
arının tüm ülkeye satılması gibi nedenlerden eldeki gelerde oluşturulacak izole alanlarda üretilecek ana
ırk ve ekotipler devamlı yok olmaya yüz tutmuştur. arılarla bölge arıcısının ihtiyacı olan vasıflı, kaliteli
Bunun için TAB’ın esas görevi olan ıslaha el atmış ana arılar kendi bölgelerindeki ana arı işletmelerin-
ve Türkiye’ de bulunan bazı (Apis mellifera.L) ırk den karşılanacak, arıcının uğramış olduğu maddi ve
ve genotipleri temsil eden kolonileri orijinal alanla- manevi kayıplar azaltılacaktır.
rında morfolojik ve moleküler karakterizasyonu ve Buradan arıcılarımıza bir serzenişimiz ola-
belirli karakterler yönüyle iyileştirme projesiyle ül- caktır. Binlerce yıldır bölgenizde yaşayan oraya
kemizdeki ırk ve ekotiplerin morfolojik, fizyolojik ve adapte olmuş dayanıklı, verimli ve yerli arılarımıza
genetik olarak özelliklerini güncel olarak ortaya çı- sahip çıkalım, onları koruyalım, dışarıdan arı ve ana
karacaktır. Bu proje sonunda ülkemizin ihtiyacı olan arı girişine dur diyelim. Bunu arıcılığın geleceği ve
damızlık sorununa kökten çözüm üretecek ve milli geleceğimize bırakacağımız miras için yapalım.
gen kaynaklarımızın bu damızlık sürülerle korunup

ISLAH ÇALIŞMAMIZ

“Türkiye’de Bulunan Bazı Arı
(Apis mellifera L.) Irk ve Genotiplerini
Temsil Eden Kolonilerin Orijinal Alanlarında
Morfolojik ve Moleküler Karakterizasyonu ve
Belirli Karakterler Yönünden İyileştirilmesi”
projesi

Doç. Dr. Aziz GÜL

Anadolu, Dünya’da mevcut 27 arı alt türünden ya koloni bal verimi ortalama 21 kg iken bu miktar
5-6 tanesine, yani dünya arı genetik çeşitliliğinin %22- Türkiye’de 15-16 kg düzeyinde kalmış ve son 20 yılda
23’üne sahip olan bir bölgedir. Bu anlamıyla dünya- bu verim düzeyi tüm çabalara rağmen arttırılamamış
da eşi ve benzeri olmayan yer olarak tanımlanmıştır. aksine azalmıştır. Bunun farkına varan yetiştirici bir
Ekolojik yapının sağladığı bir avantajın sonucu oluşan arayış içerisine girmiş ve kaçak yollarla yurt dışından
ve tarım kültürüyle bütünleşen bu genetik zenginlik ıslah edilmiş ana arı kullanımına yönelmiştir.
ülkenin sahip olduğu günümüz verileri ile yaklaşık 8 Tüm bu yetersizliklerin başlıca sebebi per-
milyon koloni varlığı ve 100 bin ton dolayındaki bal formans testlerinden geçirilerek kalıtsallık düzeyleri
üretimi ile dünyada ikinci sırada yer almasından da belirlenmiş ve sertifikalandırılmış damızlık nitelikte
anlaşılmaktadır. Ancak uzun bir süredir ırkların dağı- materyal üretiminin ülkemizde henüz başarılamamış
lım gösterdikleri bölgelere kontrolsüz göçer arıcı, ko- olmasıdır. Tarım ve Orman Bakanlığı konunun önemi-
loni ve yurt içi ve dışından ana arı girişleri sebebiyle ne binaen ıslah amaçlı önemli sayıda projeyi destele-
ırklar saflıklarını önemli düzeyde kaybetmişler ve her miş ancak bal arısının karmaşık kalıtsal yapıya sahip
geçen gün bu kayıp oranı artmaktadır. olması, özellikle canlı materyalin korunmasındaki güç-
Bu olumsuzluk çevresel sürdürebilirlik açı- lükler, ıslah çalışmalarının uzun yıllar alması, uzman
sından da önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Çünkü ekip ve sabırlı çalışmaları gerektiren uygulamalar ol-
genetik çeşitlilik, polinasyonu sağlama, hastalıklarla ması sebebiyle sonuç elde edilmesinde özel sektör ve
mücadele, ıslah ve adaptasyon gibi her türlü olum- sivil toplum kuruluşları (birlikler) ile birlikte çalışılması
suzluğu aşmada en değerli güç kaynağıdır ve Rio Pro- gerektiği görülmektedir. Bu amaç ve talepler doğrul-
tokolünde bu kaynakların korunmasının bir anlamda tusunda “Türkiye’de Bulunan Bazı Arı (Apis mellifera
zorunluluk olduğu bildirilmiştir. Bunun yanında, Dün- L.) Irk ve Genotiplerini Temsil Eden Kolonilerin Oriji-

08 www.tab.org.tr